Mezarlığa girilip selâm ve dua ettikten sonra, huzuru sağlamak, tefekkür etmek ve ölenlerden ibret almak maksadıyla oturmakta ve oturur vaziyette Kur’an okumakta bir beis yoktur.
Kabristan/Mezarlığa Girerken Selam Verme
Kişi, tanıdığı bir kimseye kabrinin başından geçerken selâm verirse, ölü selâmını alır ve onu tanır. Tanımadığı bir kimsenin kabrinin yanından geçerken selam verirse, ölü, selâmını alır. (Gazzâli, İhyau Ulûmi’d-din, IV, Ziyâretü’l-Kubur bahsi).
Mezarlığa girince, “es-Selâmü aleyküm yâ ehle’l-kubûr (Size selam olsun ey kabir ehilleri)” denilir.
Mezarlığa Girerken Okunacak Dua
Ebu Hüreyre (r.a.) anlatıyor: “Resulullah (s.a.v) kabristanlığa gitti ve şöyle dua etti:
‘es-Selâmü aleyküm dâre kavmin mü’minîn ve innâ in şâellahu biküm lâhikûn.’
Manası: ‘Selâm size ey şu mezarda yatan müminler! İnşaallah biz de size katılacağız. ”’ (Ebû Davud, Cenâiz, 83)
İbn Abbas’tan (r.a.) rivayet ediliyor: “Resûlullah (s.a.v.) Medine mezarlıklarına uğradı ve yüzünü kabirdekilere doğru çevirerek şöyle buyurdular:
‘es-Selâmü aleyküm yâ ehle’l-kubûri, yağfirullahu lenâ ve leküm, entüm selefünâ ve nahnü bi’l-eseri.’
Manası: ‘Ey bu kabirlerde yatanlar! Allah’ın selâmı sizlerin üzerine olsun. Allah bizi de sizi de affetsin, siz bizim önden gidenlerimizsiniz, biz de sizin ardınızdan geleceğiz.’ (Tirmizî, Cenâiz, 59)
Mezarlıkta Okunacak Dua
Süleyman b. Büreyde’den, o da babasından naklen rivayet ediyor: Babası şöyle demiştir:
“Resûlullah kabristana çıktığımız vakit ne söyleyeceğimizi bize öğretirdi. İçimizden birimiz kabristanlığa gittiğinde şöyle derdik:
‘es-Selâmü aleyküm ehle’d-diyâri mine’l-mü’minîne ve innâ in şâellahu le-lâhikûn. Es’elüllahe lenâ ve lekümü’l-âfiyet.’
Manası: ‘Selâm size ey bu diyarın mümin ve müslüman halkı! Bizler de inşallah size katılacağız. Allah’tan bize ve size afiyet vermesini diliyorum.’ (Müslim, Cenâiz, 35.)
Yine Hz. Âişe’den (r.a.) rivayet edildiğine göre, Resûlullah (s.a.v.) Bakî‘ Kabristanlığı’na gittiğinde, oradakilere şu duayı okumuştur: “es-Selâmü aleyküm, dâre kavmin mü’minîn. Entüm lenâ feratun ve innâ biküm lâhikûn. Allahümme lâ tahrimnâ ecrehüm ve lâ tudillenâ ba’dehüm.”
Manası: “Allah’ın selâmı üzerinize olsun, ey mezarlıktaki müminler topluluğu. Siz, bize mükâfat sebebisiniz. Biz de size katılacağız. Allahım! (Onların yüzünden kazanılacak) sevaptan bizleri mahrum etme ve onlardan sonra da (dünyanın fitneleriyle) bizi sapıtma.” (İbnü’s-Sünnî, Amelü’l-Yevm ve’l-Leyle, nr. 591.)
Mezar Başında Okunacak Sureler
Bundan sonra Kur’an-ı Kerim’den bildiği sûre ve ayetlerden okur ve sevabını ölülerin ruhuna bağışlar. Kabir ziyaretinde bulunan kişinin çokça Kur’an okuması, zikir, tesbihat ve dualarda bulunması, ayrıca kabristanda yatan diğer müminler için de hayır dualar etmesi müstehaptır.
Ziyaret esnasında bir Fâtiha ve on bir İhlâs sûresi okuma hadis-i şeriflere dayanmaktadır. Ebû Hüreyre’nin (r.a.) rivayet ettiği bir hadiste Peygamber Efendimiz (s.a.v.) şöyle buyurmaktadır:
“Her kim müslümanların mezarlığına gider, orada bir Fâtiha, on bir İhlâs ve Tekâsür sûresini okur, ardından da, ‘Ey Rabbim! Senin kelâmından okumuş olduğum şu sûreleri, bu kabirlerde yatan mümin erkek ve kadınların ruhlarına hediye ettim’ derse, kıyamet gününde, kabirde yatanlar o kimse için şefaatçi olurlar.” (Mübârekpûrî, Tuhfetü’l-Ahvezî, 3/275. )
Enes b. Mâlik’in (r.a.) rivayet ettiği bir hadis ise şöyledir: “Her kim bir mezarlığa uğrar da on bir İhlâs sûresini okuyup kabirlerde yatanlara hediye ederse, orada yatan kişi sayısınca kendisine ecir verilir. ” (Şürünbülâlî, Merâkı’l-Felâh, s. 569; Süyûtî, Şerhu’s-Sudûr, Beyrut: Dârü’l-Ma‘rife, 1996, 1/303)
(Hüseyin OKUR, Dualar, Semerkand)
